LİMAN HAN (Mes’adet Han)
Yapı
I. Ulusal Mimarlık üslubunun önde gelen temsilcilerinden olan dönemin baş mimarı Vedat Tek tarafından hazırlanan projeye göre inşa edilen Mes’adet Han (saadet, bahtiyarlık, mutluluk anlamında Arapça bir isimdir.) Sultan V. Mehmed Reşad’ın isteği üzerine şehzadelere gelir getirmesi amacıyla yaptırılmıştır.
Yapı için Yalı Köşkü Caddesi üzerindeki sebze ambarı yakınlarında bulunan dükkanların bulunduğu yere önce 978 m² lik bir alana oturan bir proje hazırlanmış ancak yapım maliyetinden dolayı 504 m² ye oturan ikinci bir proje hazırlanmış ve bu proje uygulanmıştır.
Mes’adet Han’ın yapımına 1913 yılında başlanmış ve tapu kayıtlarına göre de 1916’da tamamlanmıştır.Yapının adı sonradan Liman Han olarak değiştirilmiştir.
Döneminin ilk betonarme yapılarındandır. Taban alanı 504 m² olup bodrum kat, zemin kat, asma kat, 4 tip kat, çatı katı olmak üzere toplamda 8 kat ve 4.032 m² den meydana gelmektedir.
Yapıda 2000’li yılların başından itibaren zeminden kaynaklı statik problemlerden dolayı ön cepheden (Yalı Köşkü Caddesi cephesi ) denize doğru (Yalı Köşkü Caddesine doğru) yatma meydana gelmiştir. (Uygulamara başlanmadan önce yapılan son ölçümlerde bu yatmanın 107 cm’lere kadar ulaştığı tespit edilmiştir.)
Bu tarihten itibaren yapı yavaş yavaş boşalmaya başlamış ve beraberinde de ticari önemini yitirerek zemin katın dışındaki alanlar depo olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Proje Açıklaması
Yapının mülkiyetinin İstanbul Ticaret Odası’na geçmesi sonrasında 2018 yılının sonunda restorasyonuna yönelik çalışmalara başlanmıştır. Yapının yeni kullanım fonksiyonu olan kütüphane ve enstitü fonksiyonuna uygun olarak başlanılan projelendirme çalışmaları ile yasal izinlerin alınması süreci 2020 yılında tamamlanmıştır. 2020 yılında inşaat ruhsatının alınması sonrasında yapının restorasyonuna başlanmış ve 2023 yılında çalışmalar tamamlanmıştır. Bu kapsamda sırasıyla aşağıdaki çalışmalar yapılmıştır.
1. Restorasyon atölyesinin kurulması
Projelendirme çalışmaları kapsamında rölöve çizimleri hazırlanmış olan karolar, çiniler, mermer kaplamalar, ahşap kapı ve pencere doğramaları, merdiven, pencere ve asansör Ferforje korkulukları, metal kapı kepenkleri, döküm kalorifer petekleri, asansörün kabini, posta kutusu v.b yapının içindeki dönemine ait özgün tüm metaryeller yapının arka kısmındaki açık otopark alanına kurulmuş olan (300 m² lik bir alana oturmaktadır.) atölyeye taşınmıştır.
2. Ön cephenin askıya alınması ve Yapıdan ayrıştırılması
Yapının 37,45 metre genişliğinde, 24 metre yüksekliğinde, 900m² lik bir alana sahip olan ön cephesi zemine çakılan 3m boyunda 15 cm çapında 200 ad mini kazık, 320 m³ beton, 27 ton nervürlü demir ve 205 ton endüstriyel çelik kullanılarak askıya alınmıştır. Askıya alma işleminin tamamlanması sonrası betonarme kısmın yıkılması esnasında ön cephenin zarar görmemesi için yapının döşemeleri karot ile kesilerek cepheden koparılmıştır.
3. Zemin iyileştirme ve Yapının yeniden inşaası
Yapının bulunduğu parselin zeminine jet grout yöntemi ile zemin iyileştirmesi yapılmıştır. Zemindeki çalışmaların tamamlanması sonrasında özgün kontür ve gabarisinde yapı yeniden inşaa edilmiştir ve öncesinde askıya alınmış olan cephe enjeksiyon imalatları ile yapıya yeniden bağlanmıştır. Yapının içindeki elektrik, mekanik, ince işler ve mobilya imalatları tamamlanmıştır.
4. Cephenin restorasyonunun yapılması
Betonarme imalatın bitirilmesi sonrasında askı çelikleri sökülerek cephenin restorasyonuna başlanmıştır. Çalışmalar kapsamında, cephe yüzeyi mikro kumlama yöntemiyle temizlenmiş, çinilerin bakımı yapılarak eksik olan kısımları tümlenmiştir. Aynı çalışmalar kapsamında cephedeki ferforje, korkuluk ile saçağın paslanan ve çürüyen kısımları ile pencere doğramlarının çürüyen kısımları tümlenerek , boya raspası sonrasında yeniden boyanmıştır.
5.Sökümü yapılan materyallerin restorasyonunun yapılması
Restorasyon çalışmalarının başlangıcında sökümü yapılan tüm materyellerin restorasyonu sahada kurulmuş olan atölyede yapılmış ve devamın da yapının içindeki yerlerine montajı yapılarak tekrar kullanılmıştır.
6. Kalemişi uygulamalarının yapılması
Rölövesi alınmış olan kalemişleri hazırlanan restitüsyon ve restorasyon projesine uygun olarak dış cepheye ve iç mekandaki duvarlarda uygulanmıştır. Yapı restorasyon sonrasında bodrum kat teknik hacimler, zemin katında kitap satış evi ve kafe, asma kat, 1 ve 2’inci kat kütüphane, 3 ve 4’üncü kat İTOSAM Enstitüsü, çatı katı ise restoran olarak kullanılmaktadır.
İşveren : İstanbul Ticaret Odası
Yapı Alanı : 4.500 m²
Konumu : İstanbul, Fatih, Hobyar Mahallesi
Proje kapsamında yapılan işler
- Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Rekonstrüksiyon ve Mühendislik Projelerinin Hazırlanması.
- Kurumlara projelerin onaylatılması ve Yasal izinlerinin alınması.
- İç Mimari Projelerin Hazırlanması.
- Teknik Uygulama Sorumluluğunun üstlenilmesi.
- Restorasyon Uygulamalarının Yapılması.
